Adil kullanımla ilgili sık sorulan sorular

ABD'de, hakimler belirli bir vakayı bir dizi ilke temelinde inceleyerek adil kullanımın geçerli olup olmadığına karar verir. Telif hakkı sahibinin izni olmadan materyal kullanmanın uygun olduğu durumlar için geçerli kurallar ülkeye ve bölgeye göre değişmektedir. Örneğin, ABD'de yorum, eleştiri, araştırma, öğretim veya haber sunma çalışmaları, adil kullanım olarak kabul edilebilir. Bazı ülkelerde ise işleyişi farklı olan benzer adil kullanım kuralları uygulanır.

1. Kullanımın, ticari amaçla mı yoksa kâr amacı gütmeyen eğitim için mi yapıldığı dahil olmak üzere amacı ve şekli

Mahkemeler genellikle kullanımın "dönüştürücü" nitelikte olup olmadığına bakar. Örneğin, ilgili kullanımın orijinal çalışmaya yeni bir anlam veya ifade katıp katmadığı ya da yalnızca orijinali kopyalayıp kopyalamadığı değerlendirilir. Ticari kullanımların adil kullanım olarak değerlendirilme olasılığı daha düşüktür. Bununla birlikte, bazı durumlarda, para kazandıran videoların adil kullanım kapsamında sayılması da mümkündür.

2. Telif hakkıyla korunan çalışmanın yapısı

Aslen gerçeğe dayanan çalışmalardaki içeriklerin kullanımı, tamamen kurgusal çalışmaların kullanımına göre daha yüksek olasılıkla adil kullanım sayılır.

3. Telif hakkıyla korunan çalışmanın bütününe kıyasla kullanılan kısmın miktarı ve önem derecesi

Orijinal bir çalışmadan çok küçük bir bölümün ödünç alınmasının, büyük bir bölümü almaya göre adil kullanım sayılma olasılığı daha yüksektir. Ancak kullanılan küçük bölüm, çalışmanın "temelini" oluşturuyorsa küçük bir bölümün alınmış olması bile adil kullanım değerlendirmesine olumsuz etki edebilir.

4. Kullanımın, potansiyel pazara veya telif hakkıyla korunan çalışmaya etkisi

Telif hakkı sahibinin kendi orijinal çalışmasından kâr elde etme olanağını olumsuz etkileyen kullanımların, adil kullanım olarak değerlendirilme olasılığı daha düşüktür. Mahkemeler, parodi gibi bazı örneklerde bununla ilgili istisna uygulayabilir.

Telif hakkı sahibinin adını vermek, "Telif hakkı ihlali amaçlanmamıştır" gibi bir sorumluluk reddi beyanı eklemek veya başkasının içeriğine özgün içerik eklemek sizi otomatik olarak adil kullanımın koruması altına almaz. Orijinal çalışmayı yorumlamak ya da eleştirmekten ziyade orijinal çalışmanın yerini almayı hedefleyen içeriklerin adil kullanım kapsamında değerlendirilmesi olası değildir.

Telif hakkı sahibinin izni olmadan telif hakkıyla korunan içerik barındıran bir video yüklediğiniz takdirde hakkınızda Content ID hak talebinde bulunulabilir. Orijinal çalışmanın çok kısa bir kısmını kullansanız bile (popüler bir şarkının sadece birkaç saniyesini kullanmak gibi) bu hak talebi, videonuzdan para kazanmanıza engel olur.

Content ID gibi otomatik sistemler; öznel bir karar gerektirdiği ve duruma bağlı olarak sadece mahkemelerin karar yetkisi altında olduğu için adil kullanımı belirleyemez. Adil kullanımı belirleyemiyor veya telif hakkı anlaşmazlıklarında arabuluculuk yapamıyor olsak da bu, adil kullanımın YouTube'da var olmadığı anlamına gelmez. Videonuzun adil kullanım kapsamında olduğuna inanıyorsanız durumunuzu Content ID itiraz süreci aracılığıyla savunabilirsiniz. Bu kararı vermeden önce iyice düşünmenizi öneririz. Bazı durumlarda söz konusu anlaşmazlığı itiraza ve DMCA karşı bildirim sürecine taşımanız gerekebilir.

İtiraz edilen bir videodan hem siz hem de hak talebinde bulunan kullanıcı para kazanmaya çalışıyorsa itiraz süreci çözüme ulaştırılana kadar videonun para kazanma özelliği etkin kalır. İtiraz çözüme ulaştırıldığında ise biriken kazançları uygun tarafa veririz.  

Hak taleplerini itiraz sürecinin dışında çözmek için tercih edebileceğiniz seçenekler

Content ID hak talepleriyle başa çıkmanın en kolay yolu, her şeyden önce hak talebi almaktan kaçınmaktır. Videonuz için kesinlikle gerekli olmadığı sürece telif hakkıyla korunan içerik kullanmayın. Videolarınızda ücretsiz olarak kullanabileceğiniz müzikler için YouTube Ses Kitaplığı'nı inceleyin. Telif ücreti gerektirmeyen sitelerde veya lisans sitelerinde bulunan müzikleri kullanmayı tercih ederseniz şartlar ve koşulları dikkatlice okuyun. Bu hizmetlerden bazıları, YouTube'da müzikleri kullanma veya müziklerden para kazanma hakkı sağlamayabilir. Bu durumda da yine hakkınızda Content ID hak talebinde bulunulabilir.

Videonuz için önemli olmadığını düşündüğünüz bir müzikle ilgili olarak Content ID hak talebi alırsanız müziği kaldırabilir veya Ses Kitaplığı'ndaki kullanım izni bulunan parçalardan biriyle değiştirebilirsiniz. Ayrıca videoyu tamamen yeniden düzenleyebilir, hak talebinde bulunulan içerik olmadan ve yeni bir URL ile yükleyebilirsiniz.

Dönüştürülebilirlik, adil kullanım analizinde genellikle oldukça önemli bir etkendir. Telif hakkıyla korunan çalışmanın sahibini kaynak göstermek, çalışma sahibinin içeriğinin değiştirilmemiş kopyasını kendiliğinden adil kullanım kapsamına dahil etmez. "Tüm haklar içeriği hazırlayana aittir" ve "Sahibi değilim" gibi ifadeler, otomatik olarak materyali adil kullandığınız anlamına gelmez. Aynı zamanda bu ifadeler, telif hakkı sahibinin iznini aldığınız anlamına da gelmez.

Başka birine ait, telif hakkıyla korunan bir çalışmayı kullandığınızda, otomatik olarak adil kullanım korumasına girmenizi sağlayacak sihirli bir kelime ya da cümle olduğunu düşünmemelisiniz. "Hak ihlali amaçlanmamıştır" gibi ifadelere yer vermek sizi otomatik olarak telif hakkı ihlali hak taleplerinden korumaz.

Mahkemeler, içeriği hangi amaçla kullandığınızı dikkatle inceleyerek kullanımınızın adil olup olmadığına karar verir. Örneğin, yüklemenizin "yalnızca eğlence amaçlı" olduğunu beyan etmenizin adil kullanım dengeleme testinin sonuçlarını değiştirmesi çok olası değildir. Benzer bir şekilde, "kâr amacı gütmeyen" kullanımlar daha avantajlı olsa da otomatik olarak başlı başına bir savunma sağlamaz.

Başka birinin içeriğine az çok bir şeyler eklemiş olsanız bile kullanımınız adil kullanım olarak değerlendirilmeyebilir. Oluşturduğunuz içerik orijinal içeriğe yeni bir ifade biçimi, anlam veya mesaj kazandırmıyorsa muhtemelen adil kullanım kapsamında değildir. Burada tartışılan diğer tüm olaylarda olduğu gibi, mahkemeler orijinal içeriğin ne kadar kullanıldığı da dahil olmak üzere adil kullanım testinin dört unsurunu birden dikkate alır.